• Định nghĩa dịch vụ cầm đồ: Dịch vụ cầm đồ là hình thức cho vay tiền có tài sản bảo đảm. Người vay (bên cầm đồ) mang tài sản hợp pháp như xe máy, điện thoại, trang sức… đến cửa hiệu (bên cho vay) để ký hợp đồng cầm cố. Người vay nhận được khoản tiền vay, cam kết chuộc lại tài sản sau thời hạn quy định. Trong thời gian vay, người vay vẫn là chủ sở hữu tài sản; nếu hết hạn mà không trả nợ, tiệm cầm đồ sẽ trở thành chủ sở hữu hợp pháp của tài sản đó

• Quy trình và đặc điểm hoạt động: Khi cầm đồ, hai bên lập hợp đồng cầm cố rõ ràng. Thủ tục nhanh chóng: người vay chỉ cần mang tài sản đến cửa hàng, cung cấp CMND/CCCD và các giấy tờ liên quan. Cửa tiệm ký hợp đồng, giữ tài sản trong kho và giải ngân tiền ngay trong ngày. Người vay chuộc đồ bằng cách trả gốc và lãi đúng hạn để lấy lại tài sản. Trong thời gian vay, tiệm cầm đồ không được định đoạt hoặc sử dụng tài sản của khách.

• Tài sản cầm cố và hạn mức vay: Tiệm cầm đồ thường nhận các tài sản có giá trị sử dụng cao, dễ thanh khoản như xe máy, ô tô, điện thoại, trang sức. Theo quy định, mức vay tối đa không vượt quá 65% giá trị tài sản (riêng vàng, đá quý có thể vay tối đa 80%). Số tiền vay phụ thuộc vào thỏa thuận giữa hai bên, dựa trên giá trị và tình trạng tài sản. Cửa hàng giữ bảo quản cẩn thận tài sản; nếu tài sản bị hư hỏng, họ phải chịu trách nhiệm bảo đảm như cam kết ban đầu

• Lãi suất và chi phí cầm đồ: Lãi suất cầm đồ do hai bên thỏa thuận nhưng không vượt quá mức pháp luật quy định. Hiện nay, pháp luật Việt Nam quy định lãi suất tối đa là 20%/năm. Trước đây, mức lãi suất và phí tổng cộng không được quá 4,2%/tháng (khoảng 50%/năm). Trong thực tế, các tiệm cầm đồ thường tính lãi theo tháng, dao động từ ~1% đến vài %/tháng. Với các khoản vay rất ngắn hạn (<15 ngày), lãi suất tối đa không quá 0,3%/ngày.

• Quy định pháp lý và điều kiện kinh doanh: Kinh doanh cầm đồ là ngành nghề có điều kiện về an ninh trật tự. Doanh nghiệp hoặc cá nhân mở cửa tiệm phải đăng ký kinh doanh, được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép (Giấy chứng nhận đủ điều kiện an ninh trật tự) trước khi hoạt động. Bên quản lý an ninh trật tự của cửa hàng phải đáp ứng tiêu chí theo quy định (không thuộc diện bị cấm mở quán cầm đồ). Cửa tiệm cần đảm bảo mọi hợp đồng và giấy tờ cầm cố đầy đủ, tuân thủ luật Dân sự về vay và cho vay có bảo đảm tài sản.

• So sánh với ngân hàng/tín dụng: Dịch vụ cầm đồ và ngân hàng đều cho vay theo quy trình xác minh, nhận tài sản thế chấp và thu hồi nợ. Điểm khác biệt là tiệm cầm đồ phục vụ khách hàng cần vay ngắn hạn, thường dưới tiêu chuẩn vay ngân hàng (thu nhập thấp, khó chứng minh tài chính). Thủ tục cầm đồ đơn giản, giải ngân ngay, chỉ cần chứng minh tài sản; trong khi vay ngân hàng phức tạp hơn (hồ sơ dài, thẩm định kỹ, giải ngân lâu) Lãi suất cầm đồ cao hơn ngân hàng do rủi ro và mức tín dụng khác nhau. Các loại tài sản cầm đồ chủ yếu là phương tiện, trang sức, điện thoại…; còn ngân hàng ưu tiên thế chấp bất động sản hoặc có thể cấp khoản vay tín chấp nếu khách chứng minh được thu nhập tốt

• Xu hướng cầm đồ trực tuyến: Nhiều doanh nghiệp cầm đồ phát triển dịch vụ online, giúp khách đăng ký và thẩm định tài sản qua mạng. Khách hàng có thể chụp ảnh tài sản, điền thông tin và nhận kết quả định giá qua vài phút. Dịch vụ cầm đồ online thường đề cao tính tiện lợi, minh bạch lãi suất và phí. Ví dụ, một số thương hiệu lớn quảng cáo lãi suất cạnh tranh (khoảng 1-3%/tháng) và hệ thống chuỗi cửa hàng trên toàn quốc. Tuy nhiên, bất kỳ hình thức cầm đồ nào cũng phải tuân thủ luật định. Trước khi vay, khách nên tìm hiểu rõ chính sách lãi suất và phí của từng đơn vị để tránh phát sinh chi phí bất hợp lý.

• Lợi ích và rủi ro: Dịch vụ cầm đồ mang lại giải pháp vay vốn nhanh cho người cần tiền gấp, thủ tục đơn giản, không cần chứng minh thu nhập phức tạp. Tuy nhiên, người vay cũng phải cẩn trọng. Một số cơ sở cầm đồ bất hợp pháp có thể tính lãi suất vượt quy định, áp dụng phí ẩn hoặc đe dọa khách hàng nếu chậm trả. Có trường hợp “tín dụng đen” núp bóng cầm đồ; khi người vay không trả nổi nợ, bị ép trả thông qua hành vi bạo lực, đe dọa cả gia đình. Để an toàn, khách hàng nên chọn tiệm cầm đồ uy tín, có giấy phép rõ ràng. Đồng thời, nắm chắc điều khoản hợp đồng (lãi suất, thời hạn, phí phạt) trước khi giao dịch để tránh tranh chấp sau này.

• Dịch vụ cầm đồ (pawn shop services) là một hình thức tín dụng rất phổ biến, đặc biệt phù hợp cho những người cần vốn gấp mà không thể vay ngân hàng. Định nghĩa: Theo Nghị định 96/2016/NĐ-CP, dịch vụ cầm đồ là hoạt động cho vay tiền trong đó người vay phải có tài sản hợp pháp mang đến cơ sở cầm đồ để cầm cố

• Thực tế, bất kỳ tài sản có giá trị sử dụng cao nào (xe máy, ô tô, điện thoại, trang sức, máy tính, tivi…) cũng có thể được cầm cố

• Người đi cầm đồ (bên cầm đồ) sẽ nhận số tiền vay tương ứng với giá trị thẩm định của tài sản, cam kết trả nợ đúng hạn để chuộc lại tài sản. Trong thời gian vay, dù tài sản do tiệm giữ, nhưng chủ sở hữu hợp pháp vẫn là người đi cầm đồ

• Đến hạn, nếu trả đủ tiền gốc và lãi đã thỏa thuận, người cầm đồ nhận lại tài sản. Nếu không chuộc, tiệm cầm đồ sẽ trở thành chủ sở hữu tài sản đó một cách hợp pháp

• Hoạt động cầm đồ được điều chỉnh bởi pháp luật dân sự Việt Nam. Theo Bộ luật Dân sự 2015, lãi suất cho vay dân sự (bao gồm vay có tài sản cầm cố) tối đa là 20%/năm

• Trước đây, Thông tư liên tịch 02/TT-LB (1995) quy định lãi suất cộng phí không vượt 4,2%/tháng (tương đương ~50%/năm), và cho vay dưới 15 ngày có thể áp mức 0,3%/ngày

• Như vậy, mức lãi suất thực tế khi cầm đồ phải tuân thủ không quá 20%/năm, song nhiều tiệm cầm đồ vẫn tính lãi theo tháng. Việc chuyển từ quy định 4,2%/tháng về 20%/năm là bước điều chỉnh để phù hợp với luật dân sự mới, giảm gánh nặng lãi cao cho người vay. Tuy nhiên, một số cơ sở bất chấp quy định, tự ý áp dụng phí “nóng” cao hoặc ép khách trả thêm nhiều loại phí phụ. Người vay cần đặc biệt lưu ý kiểm tra kỹ hợp đồng: hợp đồng phải ghi rõ số tiền vay, lãi suất, phí và thời hạn chuộc, phù hợp luật dân sự và pháp lệnh hợp đồng dân sự

• Tài sản cầm cố: Hầu hết các tiệm cầm đồ tại Việt Nam chấp nhận tài sản có khả năng thanh khoản nhanh và giá trị ổn định. Ngoài xe máy, ô tô và trang sức (vàng, bạc, đá quý), còn có điện thoại, laptop, máy ảnh, máy tính bảng, máy thở, thậm chí sổ tiết kiệm hoặc giấy tờ có giá như Sổ đỏ (nếu tiệm có thủ tục đủ điều kiện)

• Tuy nhiên, mỗi tài sản cầm cố đều được đánh giá dựa trên giá trị thị trường và tình trạng sử dụng. Theo quy định cũ, giá trị khoản vay không quá 65% giá trị tài sản, riêng một số chứng từ giá (vàng, đá quý) có thể vay đến 80% giá trị tài sản đó

• Điều này giúp cân đối lợi ích giữa người vay (được vay nhiều nhất có thể) và người cho vay (có tài sản đảm bảo đủ bù cho rủi ro). Tất cả tài sản cầm cố khi giao vào tiệm phải có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp. Nếu tài sản thuộc sở hữu của người thứ ba, phải có văn bản ủy quyền. Tiệm cầm đồ có trách nhiệm photocopy chứng minh nhân dân/CCCD của người cầm đồ và giữ đúng giấy tờ hợp lệ (ví dụ sổ đăng ký xe bản gốc) trong thời gian cầm cố

• Quy trình cầm đồ: Quy trình điển hình bao gồm: (1) Thẩm định tài sản: Khách mang đồ đến, nhân viên kiểm tra, định giá, dựa vào độ mới, hiện trạng, nhu cầu vay và lãi suất thỏa thuận. (2) Ký hợp đồng: Hai bên ký “Hợp đồng cầm đồ” (theo mẫu quy định), ghi rõ giá trị tài sản, số tiền vay, lãi suất, kỳ hạn chuộc (Thông thường từ 1 đến 3 tháng, có thể gia hạn). (3) Giải ngân: Tiệm giao tiền mặt ngay khi hợp đồng hoàn thiện. (4) Bảo quản tài sản: Tiệm cầm đồ có trách nhiệm giữ an toàn tài sản, bảo quản đúng trạng thái ban đầu. (5) Kết thúc hợp đồng: Sau khi trả đủ nợ gốc và lãi, khách nhận lại tài sản. Nếu khách không đến chuộc sau hạn, theo luật tiệm cầm đồ sẽ thành chủ sở hữu tài sản đó một cách hợp pháp (được quyền bán, chuyển nhượng để thu hồi vốn)

• Trong trường hợp này, tiệm cầm đồ vẫn phải thực hiện đúng quy định về thông báo, thời gian (phải có văn bản thông báo và chờ đủ thời gian luật định) trước khi xử lý tài sản.

• Điều kiện và nghĩa vụ kinh doanh: Kinh doanh cầm đồ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự. Tiệm cầm đồ phải đăng ký kinh doanh hợp pháp và được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện an ninh trật tự bởi cơ quan chức năng (Sở Công Thương, Sở Công an hoặc Ngân hàng Nhà nước tùy địa phương). Người chịu trách nhiệm về an ninh trật tự của tiệm không được thuộc các đối tượng bị cấm (ví dụ án tích, mất năng lực…). Chủ tiệm phải tuân thủ các nghĩa vụ sau: giữ bí mật thông tin khách hàng; không nhận cầm đồ tài sản rõ ràng là do phạm tội mà có hoặc không rõ nguồn gốc; lập hợp đồng đầy đủ; đối với tài sản có giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu, tiệm phải giữ bản gốc đến khi thanh lý khoản vay. Hơn nữa, mỗi doanh nghiệp hoặc người kinh doanh cầm đồ còn phải đáp ứng vốn pháp định tối thiểu theo quy định (theo Nghị định 221/1998 hoặc 222/1998, thông thường từ vài trăm triệu đồng trở lên). Quản lý Nhà nước siết chặt yêu cầu này để ngăn chặn hoạt động tín dụng đen trá hình.

• Dù ở Việt Nam gọi là “tiệm cầm đồ”, các nước khác có tên gọi riêng nhưng hoạt động tương tự. So sánh với các hình thức cho vay khác, cửa hàng cầm đồ thường phục vụ khách hàng thuộc phân khúc dưới chuẩn (thu nhập thấp, khó chứng minh thu nhập). Thủ tục đơn giản, thời gian vay ngắn và không yêu cầu chứng minh thu nhập phức tạp như vay ngân hàng. Đổi lại, lãi suất cầm đồ thường cao hơn lãi suất ngân hàng hoặc công ty tài chính (nhưng vẫn không vượt quá giới hạn 20%/năm theo quy định). Ngoài ra, nhiều cầm đồ còn áp thêm phí bảo quản tài sản, phí cấp giấy hẹn… tùy từng địa phương và chính sách riêng. Khoản vay qua cầm đồ thường là ngắn hạn (từ vài tuần đến vài tháng), giúp khách giải quyết nhu cầu cấp thiết tức thời. Ngược lại, ngân hàng hay công ty tài chính có thể cho vay dài hạn và mức lãi suất đa dạng, nhưng yêu cầu hồ sơ phức tạp và thẩm định kỹ lưỡng hơn

• Dịch vụ cầm đồ trực tuyến: Cùng với xu thế số hóa, nhiều đơn vị cầm đồ đã triển khai dịch vụ trực tuyến để tăng tiện ích. Khách hàng chỉ cần đăng ký trên website/app của tiệm cầm đồ, chụp ảnh tài sản và điền thông tin cơ bản. Nhân viên của tiệm sẽ định giá sơ bộ chỉ trong vài phút và hẹn địa điểm nhận tài sản. Hình thức này giúp tiết kiệm thời gian, khách không cần đến cửa hàng ngay từ đầu. Một số chuỗi cầm đồ lớn (như F88) quảng cáo lãi suất chỉ từ 1,6% – 2%/tháng, cam kết định giá cao (đến 90% giá trị) và thủ tục minh bạch. Tuy nhiên, kể cả vay online, khách vẫn phải đến trực tiếp giao tài sản và ký hợp đồng theo luật định. Khách nên lựa chọn thương hiệu uy tín, có thương hiệu rõ ràng và được cấp phép hoạt động

• Lợi ích và rủi ro: Dịch vụ cầm đồ giúp người dân tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng, đặc biệt với những ai không có điều kiện vay ngân hàng. Nó đơn giản, linh hoạt và ít yêu cầu về hồ sơ. Tuy nhiên, cần cảnh giác rủi ro khi chọn nơi cầm đồ. Trước đây có nhiều vụ cơ sở “cầm đồ trá hình” thu lãi suất vô lý, thậm chí gọi nhóm “tín dụng đen” đến đe dọa, gây áp lực trả nợ cho khách hàng khi chậm thanh toán

• Một số tiệm không minh bạch về chi phí, đặt kỳ hạn ngắn khiến khách bị động. Vì thế, khi có nhu cầu cầm đồ, khách hàng nên: (1) Chọn cửa hàng lớn, uy tín, có đăng ký kinh doanh hợp pháp; (2) Yêu cầu xem giấy phép và hợp đồng mẫu; (3) Kiểm tra kỹ thỏa thuận lãi suất và các loại phí trước khi ký; (4) Giữ liên lạc thường xuyên với chủ tiệm để tránh bị ngắt liên lạc khi đã giao tài sản

• Dịch vụ cầm đồ (tiệm cầm đồ) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tín dụng tiêu dùng, bổ sung nguồn vay cho người có thu nhập thấp hoặc cần vay gấp. Mỗi khách hàng nên cân nhắc điều kiện của mình (mức vay cần, khả năng trả nợ, tài sản thế chấp) và so sánh các hình thức vay (ngân hàng, công ty tài chính, cầm đồ) để chọn giải pháp phù hợp nhất, giảm thiểu chi phí và rủi ro

Nguồn tham khảo: Thông tin được tổng hợp và trích dẫn từ các văn bản pháp luật (Nghị định 96/2016/NĐ-CP, Bộ luật Dân sự 2015, Thông tư 02/1995) và các bài viết tư vấn pháp lý, phân tích chuyên sâu trên Internet, cùng nhiều nguồn tin tức, phân tích liên quan đến hoạt động cầm đồ tại Việt Nam. Mọi chi tiết về điều khoản cầm đồ, lãi suất và thủ tục được tham chiếu chính thức dựa trên quy định hiện hành. Khách hàng vui lòng liên hệ chúng tôi để có được thông tin chính xác và mới nhất !