Cầm sổ đỏ, cầm nhà cửa hay cầm đất đai đều là hình thức cầm cố tài sản bất động sản để vay tiền. Sổ đỏ và sổ hồng là các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở hợp pháp của người dân. Khi có nhu cầu, khách hàng giao sổ đỏ hoặc tài sản thế chấp cho bên cho vay (công ty cầm đồ, ngân hàng, v.v.) để đảm bảo khoản vay.
Trong thời gian thế chấp, người vay vẫn có quyền sử dụng tài sản cho mục đích cá nhân, nhưng phải trả đầy đủ cả gốc lẫn lãi đúng thời hạn theo hợp đồng. Pháp luật quy định cầm cố bất động sản trong Bộ luật Dân sự 2015 (định nghĩa tài sản để cầm cố), dù Luật Đất đai hiện chưa có quy định riêng về cầm cố quyền sử dụng đất.
Dịch vụ cầm cố BĐS nhận thế chấp nhiều loại tài sản: đất ở, nhà riêng, căn hộ chung cư và tài sản gắn liền với đất. Nhiều nơi chấp nhận cầm cả nhà đang vay ngân hàng hoặc nhà chưa hoàn công (trong quy hoạch) và cho vay lên tới khoảng 80–90% giá trị tài sản.
Người vay cần chuẩn bị CMND/CCCD và sổ đỏ/sổ hồng hoặc giấy tờ sở hữu hợp pháp của tài sản cầm cố. Sau khi thẩm định tài sản, đơn vị cho vay sẽ định giá khoản vay tương ứng. Thông thường, thời gian vay có thể ngắn (tối thiểu 10 ngày) và phí vay chỉ từ khoảng 1.000 đồng/ngày (tương đương lãi suất thấp), với các điều khoản minh bạch và không phát sinh phí ẩn
Khách hàng có thể chọn cầm cố BĐS tại ngân hàng hoặc tiệm cầm đồ. Tại ngân hàng, khoản vay thế chấp có lãi suất thấp (khoảng 10–20%/năm) và an toàn cao nhưng thủ tục thường dài (10–15 ngày).
Ngược lại, tại cửa hàng cầm đồ, thủ tục nhanh gọn và giải ngân ngay trong ngày; khách vay được tỷ lệ lớn hơn nhưng lãi suất thường cao hơn và tiềm ẩn rủi ro nếu chọn nơi không uy tín. Vì vậy, người vay cần xem xét kỹ lãi suất, thời hạn và uy tín của đơn vị cho vay trước khi ký hợp đồng để bảo đảm quyền lợi.
Về pháp lý, quyền sử dụng đất là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, nhưng Luật Đất đai hiện hành không quy định cầm cố QSDĐ (chỉ công nhận thế chấp). Đất đai thuộc sở hữu Nhà nước, nên việc tự ý cầm cố QSDĐ có thể bị coi là sai quy định và hợp đồng cầm cố có nguy cơ vô hiệu.
Luật Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng sổ đỏ chỉ là giấy chứng nhận QSDĐ, không phải tài sản vật chất, vì vậy các bên phải tuân thủ đầy đủ thủ tục đăng ký và quy định pháp luật khi thực hiện cầm cố. Khi làm thủ tục, hai bên cần ký hợp đồng rõ ràng và có công chứng/chứng thực nếu cần, tránh giao dịch mờ ám để bảo vệ quyền lợi.